مطلب زیر که به حضور دوستداران مُلک اجدادی ارایه میگردد

 موضوع اختلاف صحاری روستای " برز " و کمجان است که در

روزگاران قدیم بعداز درگیری های فراوان در تاریخ بیست و

هفتم  مرداد ماه سال یک هزارو سیصدو سی و سه با رأی

 قطعی دادگاه به پایان رسید ...

ای برز ، ای غنوده به دامان کوهسار

ای جلوه‌ات فزون شده از آب چشمه سار ...

" با اجازه ماده 661 آئین دادرسی مدنی ریاست محترم دادگاه شهرستان کاشان دام بقائه در موضوع دعوی اهالی برز و کمجان

نسبت بکلیه صحاری و مراتع که در تاریخ 8/4/1333 بحکمیت اینجانبان واگذار نموده اند پس از اعلام قبولی و تعیین جهت روز 5/5/

1333 به شرح صورتمجلس تنظیمی در محل حاضر و پس از 4 روز توقف در برز و کمجان و رفتن یکروز تمام بصحاری جهت ملاحظه و

معاینه کلیه مراتع و چشمه سارها و رسیدگی بمستندات و مدارک طرفین از اسناد قدیم و جدید که خلاصه از بعضی اسناد ذیلاً

مندرج است

( مدارک اهالی کمجان )

1. حکم دادگستری مورخه شهریور 1307 شمسی مبنی بر رفع تصرف عدوانی از 6 قلم صحاری و مراتع برله اهالی کمجان

و بر علیه 4 نفر از اهالی برز که قابل پژوهش بوده .

2. حکم استینافی مورخه ششم اردیبهشت 1309 که برعلیه اهالی برز مبنی بر تایید حکم بدوی 1307 صادر شده است .

3. اجاره نامه غیر رسمی مورخه محرم 1349 که میرزا .... از عموم رعایای کمجان کلیه منافع گون و کتیرای کمجان را

بمدت دو سال اجاره کرده است .

4. اجاره نامه غیر رسمی مورخه جمادی الثانیه 1350 که محمود خان ...... از عموم رعایای کمجان ( منافع گون و صحاری

متصرفی  کمجان را بمدت 2 سال اجاره کرده است ) .

5. اجاره نامه مورخه 28/5/1319 که نصراله ..... منافع کتیراء شیره گون 3 دانگ از کل ششدانگ مرتع کروند را بمدت

یکسال اجاره نموده است .

6. نوشته مورخه جمادی الاولی 1348 که 84 نفر از اهالی برز و کمجان تمامی مراتع متعلقه به کمجان را جهت مخارج

مرافعه بین اهالی برز و کمجان نسبت بصحاری به میرزا مهدی و میرزاعلی ..... فروخته اند .

7. اجاره نامه رسمی شماره 10842- 24/2/1314 موجر ملا حسین ..... مستاجر عبد الحسین منافع 3 دانگ از 6 دانگ

مراتع و صحاری کمجان را بمدت 18 ماه در دفتر شماره 8 اجاره داده .

8. اجاره نامه رسمی شماره 14282 – 25/8/1315 موجر ملا حسین مستاجر علیخانی منافع ششدانگ مرتع در قسمت

شمالی قریه کمجان بمدت دوسال اجاره داده در دفتر رسمی شماره 37 تهران .

9. اجاره نامه رسمی شماره 8065 – 8/4/1324 فروشنده ماشاا.. ..... خریدار محمد اسدی تمامی منافع شیره گون

صحاری و مراتع معروف کروند را بمدت دو سال در دفتر شماره 7 نطنز اجاره داده .

10. اجاره نامه رسمی شماره 23264 – 2/2/1323 موجر ماشا.. .... مستاجر حسین خسروی 3 دانگ کلیه مرتع کمجان

بمدت دو سال در دفتر رسمی شماره 44 تهران که خلاصه از مستندات در ده برگ بشرح بالا نوشته شده و مقداری اسناد و

نوشتجات دیگر هم بشرح صورتمجلس ملاحظه و ذکر شده که در اینمورد احتیاج بذکر آن نمیباشد .

( اسناد و مدارک اهالی برز )

1. اجاره نامه غیر رسمی مورخه غره ذی حجه الحرام 1345 موجر اهالی برز مستاجر میرزا عبد الحسین جلالی و آقا محمد

رضا ویشگانی مورد اجاره 19 فقره از مراتع و صحاری بشرح مندرج در اجاره نامه .

2. پرسشنامه 18 جمادی الثانیه 1346 نسبت به 18 قطعه از صحاری که اهالی ابیانه بر مالکیت و تصرفات اهالی برز

گواهی داده اند و بعضی از گواهان فعلاً زنده و برخی مرحوم شده اند آقایان مرحومان صدر الشریعه نطنزی و آقا سید حسین

طباطبائی و مرحوم حاجی سید نعمت اله علماه نطنز و ملا عبد الصمد امام جماعت ابیانه و اقای حاجی میرزا محمد حسین فقیه

نراقی صحت آنرا گواهی نموده اند .

3. برگ اقرار نامه ایست که دونفر از اهالی کمجان اردستان مینویسند رفتیم ده قلم صحاری را از کمجانیها خریداری کنیم

خودشان گفتند اهالی برز هم شرکت دارند ما معامله نکردیم که صحت اقرار آنها را مرحوم آسید حسین طباطبائی امام جماعت

مسجد نطنز و مرحوم حاج سید نعمت ا.. طباطبائی از علماء معروف گواهی فرموده اند مورخ است بتاریخ 19 رجب 1346 .

4. اظهار نامه مالیاتی دهستان برز در موقع ممیزی در ستون دوم مینویسند مرتع طبیعی ... دیدن ادامه » دارد معروف به مارهفت آوه و در

بند که در هر سالی 250تومان عایدی دارد .

5. پرسش اهالی برز از اهالی کمجان مبنی بر مالکیت خودشان نسبت بدودانگ مزرعه مار و 4 دانگ بیناوند که تقریباً 2 نفر

بمالکیت برزیها گواهی داده اند .

6. اجاره نامه عادی دیماه جلالی 1298 مبنی بر 2 دانگ مزرعه مار که بخط و مهر مرحومان آقا میرزا عبد الوهاب و آقای

میرزا ابوالقاسم و حاجی میرزا عبد الکریم کمجانی است .

7. اجاره نامه پنج نفر از اهالی کمجان که تمامی ششدانگ مزرعه مار را با بوم کن و سایر متعلقات از میرزا محمد جعفر و

میرزا محمد مهدی برزی اجاره نموده اند بتاریخ رمضان المبارک 1292 .

8. دو اجاره نامه رسمی مورخ 1271 و 1286 که اسمعیل محمد تقی کمجانی 4 دانگ پیناوند و 2 دانگ مار را از آقایان برزی

ها اجاره نموده است .

9. قباله خریداری 9 نفر از بزرگان کمجان مرحومان حاجی سید عمادالدین و اقا محمد شریف و حاجی میر نصرالدین تمامی

4 دانگ مار و دو دانگ پیناوند را با جمیع متعلقات و مرغزارها و چمن و بوم کن ها و چشمه سارها از آقایان برزی ها خریداری نموده

اند مورخ است بتاریخ ربیع الاول 1209 که حاکم نطنز حاجی ابوالقاسم کبیر بیک مهر و امضاء کرده .

10. اجاره نامه رسمی مورخه 8/3/1331 تنظیم شده در دفتر اسناد رسمی شماره 44 تهران که میرزا فضل ا.. و ماشاا..

برزی بوکالت اهالی برز 3 دانگ مجاری به میرزا حسن نهوجی پیرزاد اجاره داده اند که خلاصه ده برگ از مستندات بشرح بالا نوشته

شده و تعداد زیادی دیگر اسناد و پرسشنامه و اجاره نامه هائی بوده که در صورتمجلس تنظیمی در محل خلاصه آن نوشته شده

است .

سپس بدون حضور اصحاب دعوی چه در دهستان برز و چه در دهستان کمجان از گواهان معّرفی شده هریک بشرح صورت مجلس

پرسش بعمل آمده که بامضای هریک رسیده است باضافه از معمرین و معتمدین هر دو دهستان و بعضی از قراء همجوار هم

پرسشهائی است .

اما نسبت باوضاع و احوال محل

دهستان کمجان و برز دو دهستانی است که متصل بیکدیگر بوده و حد فاصل که قاطع دو دهستان باشد مشهود نیست باضافه در

کمجان مقداری اراضی و باغات موجود است که معروف بدشت برزیها بوده که مجاری برز هم در داخله کمجان اراضی و باغات را طبق

مجری قدیمی که دارد مشروب مینماید که وجود دشت برز در کمجان و وجود مجاری برز درکمجان دلیل اشتراکی بودن در صحاری

است .

مضافاً باینکه ابتدای صحاری برز و کمجان صحاری و مراتع یارند و فریزهند بوده انتهای صحاری هم میرسد بصحاری طره ، سه ، ابیانه

که نمیتوان گفت برزی دارای حقی بوده و قدر مسلم آنست که از قدیم الایام الی حال جهت سوخت دو باب حمام موجود در برز و

همه زندگانی خود و علوفه و آذوقه حیوان و پشوه از صحاری مورد نزاع استفاده میکرده اند و با عدم استفاده از آنها زندگانی جهت

آنها مقدور نمیباشد . با توجه باوضاع و احوال موجوده در دو محل و دقت در مستندات قدیمی و جدیدی طرفین و استفاده از اظهارات

مطلعین مخصوصاً گواهانی را که کمجانی ها معرفی نموده اند من حیث المجموع دخالت و تصرفات اهالی برز را در بردن همه علوفه و

چرانیدن حیوان گواهی داده اند که دلیل بارزی است بر اشتراکی بودن آنها در صحاری بجهات مندرج در بالا و بعلت خاتمه دادن بکلیه

اختلافات و رفع هر گونه مشاجره و منازعه صلاح در آن بود که با اجازه سازش و اصلاحی که اینجانبان داده اند موضوع را بصلح و

سازش خاتمه نمائیم مخصوصاً با توجه بگفتار جمعی اهالی دو هستان که در غیاب طرفین قسم های زیادی میدادند که شماها این

دعوی را تمام و مردم دو آبادی را نجات بدهید که ما سالهائی است خسته شده ایم .

با توجه تمام مراتب بالا در تاریخ زیر جهت قطع و فصل کلیه منازعات و تعیین تکلیف هر یک از دو دهستان نامبرده نظریه خود را در تاریخ

روز چهارشنبه 27 مرداد ماه 1333 مطابق با هجدهم ذی حجه الحرام 1373 هجری متفقن در منزل آقای حاجی علیزاده سهیلی

بشرح زیر اعلام میداریم .

رأی حکم ها

اولاً نسبت بکلیه صحاری و مراتع از نظر اینکه اهالی کمجان دارای مزارع متعددی هستند که در کف مسیله واقع و اغلب آنها را هم

طبق اظهار خودشان از برزیها خریداری کرده اند و آب ریز کلیه کوه ها و تپه ها بطرف رودخانه کمجان سرازیر میباشد و با اینکه جمعیت

برز متجاوز از 3 برابر جمعیت کمجان است بعدل مذکور در فوق حقانیت اهالی کمجان در صحاری و مراتع زیادتر از حق اهالی برز

میباشد اینجانبان 4 دانگ از کلیه صحاری و مراتع را حق اهالی کمجان و دو دانگ آنرا حق اهالی برز میدانیم .

از جهت اینکه تعین سهم مشاعی بین دو دهستان قاطع دعوی و فاصل خصومت نبوده و بلکه جهت دخالت بیشتری هر ساعتی

ایجاد زحمت جهت یکدیگر فراهم خواهند نمود و برای استفاده از صحاری در حقوق مشاعی خود بیش از پیش مزاحم یکدیگر خواهند

شد صلاح و صرفه طرفین را در آن دیدیم که حقوق و سهم هریک لز دو دهستان را روی سهم و رسدی که تعین شده تفکیک نموده

که برای انجام این قسمت هم جلب نظر کارشناس بعمل آمده بشرح ریر سهمیه هریک را معرفی و تعین می نمائیم .

( چهار دانگ سهمیه کمجان )

از داخله کمجان بمزرعه باغوث و مزرعه کروند و مزرعه سور و ... دیدن ادامه » دَُر که در کف رودخانه واقع شده تابرسد به درّه که مزرعه صراط استان

که ملک اهالی کمجان است . در درّه مزبور ملک اهالی کمجان است و اهالی برز بهیچوجه حق دخالت یا تصرفاتی حتی بیک بوته

هیزم آنجا هم ندارند و طرف چپ ده مزبور از کوه مقابل کروند که میرسد بمزرعه مارو موشه هله و هفت آوه پائین و بالا و لاممه و

سرخانه و لااسمعیل و لا ارسلان ودرجز و ورکوهله ودرورگان و پچلا سیاه و میرانه تا برسد بآخر مرتع که مراتع سه . گدار فریزهند

حدود صحاری را قطع میکند متعلق باهالی کمجان میباشد و از درّه صراط استان بمنتهی الیه حدود مراتع و صحاری طرف چپ جاده

سه و کلهرود که از کف رود خانه میگذرد اعم از کوه یا ماهور یا دره یا همواری هرچه هست و آنچه در آن واقع است متعلق باهالی

کمجان است که برزیها را در آن حقی و نصیبی نمی باشد .

( دو دانگ سهم اهالی برز )

از پشت باغ های برز که بصحرا وارد میشوند – تخت سرکل و تخت پسورجه تا برسد به اشترجه – ( صفحه 3) که حد فاصل بین

دهستان طره و برز است متعلق باهالی برز میباشد از آنجا تا دره لاگرمایه محلی که بکف رودخانه میرسد و آب ریز آن بطرف رودخانه

کروند واقع است – بعداً از جنب درّه که مزرعه صراط استان است که ملک کمجان است طرف راست جاده سه و کلهرود که در کف

رودخانه واقع شده هر چه باشد و آنچه هست از کوه یا درّه یا ماهور تا برسد بحدود صحاری طره و ابیانه و سه متعلق باهالی برز

میباشد که صحاری طرف راست جاده عبارت است از دربند تکه سیاه خران و پیناوند پائین و بالا و کشه تخت و پچلا سفید جزء حقوق

حقه اهالی برز است که بناء علیه جاده سه و کلهرود حد فاصل بین دو دهستان است که اهالی کمجان از طرف چپ جاده و اهالی

برز طرف راست جاده را تا هرکجا برسد که منتهی الیه ملک است تصرف نمایند . چشمه ماراجنان که در آخر حد واقع است مجاری آن

جهت سیراب ساختن حیوانات هر دو آبادی کمجان و برز اشتراکاً متعلق به هر دو آبادی و صحاری آن طرف راست متعلق باهالی برز و

طرف چپ متعلق به اهالی کمجان است تا برسد بحدود آخر صحاری که قطع میشود به دو نسبت بمجاری مورد ادعای اهالی کمجان

که پروند آن در دادگاه بخش مطرح و جکم ابطال صادر شده از این تاریخ باید اراضی و باغاتی که مجاری نامبرده طبق مجری قدیمی

مشروب میشده کما فی السابق مشروب شود و اهالی برز را بهیچوجه حق ممانعتی از مجاری مزبور نخواهند طبق اختیار سازشی

که داشتیم کلیه حقوق و دعاوی یکدیگر را بهر اسم و رسم و بهر عنوان که بوده بسازش خاتمه داده نظر به صادره قاطع کلیه دعاوی

آنان میباشد و در حق طرفین حتمی العمل و لازم الاجرا است . نکول کننده از نظریه مزبور طبق قرارداد حکمیت علاوه بر اینکه ملزم

باجرای نظریه صادره خواهند بود مبلغ یکصد هزار ریال هم باید بطرف مقابل داده مطالبه عین و عوش نکند .

نظریه در دو صفحه و نیم تقریباً تنظیم شده بتاریخ فوق 27/5/1333توضیحاً اینکه کلمه چهار دانگ و دو دانگ از نظر تقریبی بوده حدود و

حقوق مالکیت هر یک بشرحی است که فوقاً نوشته شده و حد فاصل حقوق هر یک تعین گردیده است . بعلت اینکه حقوق کمجانی

در صحاری نامبرده 4 دانگ است که باید استفاده نمایند و برزی را دیگر حق ادعای بهیچوجه بصحاری نامبرده نمیباشد که در سهم

اهالی کمجان تعین شده و همچنین اهالی کمجان را در سهم تعین شده اهالی برز حقی و نصیبی نمیباشد .

همان است که فوقاً معین شده بتاریخ 27 مرداد ماه 1333

امضاء جلالزاده

امضاء علی زاده سهیلی

امضاء مهدی قائمی طباطبائی

پایان