برزنامه» دولابچهای نیمه باز » چشم اندازی متفاوت
متن ذیل تشریح دارد به نوعی حبوبات محلی که در زندگی امروزی چندان مصرف خانگی ندارد ولی گاهاً از آن برای سوپ و نان رژیمی استفاده میگردد .
به ترانه های شیرین به بهانه های رنگین
بکشید سوی خانه مه خوب خوش لقا را
فرق جو ترش و شیرین
1. جو تـُــرش :
این محصولِ کشاورزی در تیر ماه ، بعد از برداشت گندم بلافاصله در زمین مذکور کِشت و در شهریور ماه بَرداشت می شده . ( یعنی کمتر از سه ماه عملیات کاشت ، داشت ، برداشت ) با رشدی بسیار سریع .
در ضرب المثلهای محلی به دختر میگفتند " جو ترش " چون زود بزرگ میشده و به کمک پدر و مادر بودند .
محصول ، بصورت سبز و تازه برداشت میشود ، بدون خرمن گذاری .
که با گذشتِ یک روز از چیدن آن و قرار دادن در محلی آفتاب روی و پناه ( دور از وزش باد محلی ) ، در اصطلاح " دَم می کردند " و بعد خوشه های جو را به سنگ بزرگی میزدند تا دانه از خوشه و ساقه جدا شود در اصطلاح " میکوبیدند ". ( بدون هرگونه وسایل خَرمنکوب کنونی یا حتی چُوم )
حال کاربرد هر کدام از اجزای این محصول .
الف ) ساقه جو ترش :
از علف آن رسّه تهیه می شده ، که با پیچیدن ساقه های جو به یکدیگر و قرار دادن در آفتاب و پس از خُشک شدن آن ، مانعی می ساختند برای درز گیری درب طویله ها تا در فصل زمستان مال و حال از گزند سرما در امان باشند و سرما بر آنها کارگر نباشد .
« از محاسنات رسّه » در زمستان اگر برف سنگینی می بارید و صاحب آن دیر وقت به گوسفندان علوفه میرساندند و مال و حال در اثر دیر رسیدن آذوقه رسّه را می خورد ، برای حیوان مشکلی بوجود نمی آمد ولی اگر بجای آن ، مانعی از جنس پارچه یا بافنده محلی باشد احتمال خفه شدن حیوان زیاد است .
ب ) دانه جو ترش :
دانه آن به رنگ سبز بوده و برای مصارف بلغور ، انواع آش و غذاهای محلی مورد استفاده قرار می گرفت .
2. جو شیرین :
این محصول کشاورزی در پاییز همزمان با گندم کشت و در خرداد ماه سال بعد ، کمی زودتر از گندم برداشت می شده است . با رنگی طلایی که با خرمن کردن در فصل تابستان اقدام به " خرد کردن " آن می کردند ( جدا کردن دانه از خوشه ) البته با استفاده از خرمنکوب امروزی یا همان چُوم قدیمی .
الف ) ساقه جو شیرین :
از سفال آن کاه تهیه می شده که برای دام قابل استفاده بوده .
قبل از مصرف کاه ، آن را با آب خیس می کردند تا گرد و خاک درون آن باعث آزار و اذیت حیوان نشود ، سپس با آرد مخصوص مخلوط کرده و خوراک قابل توجهی برای حیوان تهیه می نمودند.
ب ) دانه جو شیرین :
بدلیل داشتن مقدار زیادی کالری از دانه آن برای پخت نان رژیمی استفاده میشود.
همچنین دانه جو شیرین خوراکی مقوی برای حیوان و دام میباشد .
...
به علف جو قبل از خوشه کردن " خصیل " می گویند
1. چُوم : وسیله ی است جهت خرد کردن گندم یا جو . این وسیله را به حیواناتی مانند اسب ، قاطر و الاغ می بستند و باحرکت گردشی حیوان بروی محصول اقدام به خرد کردن و جدا نمودن دانه از سفال و همچنین تبدیل سفال به کاه می کردند . لازم بذکر است که در زمان گردش چُوم چشمهای حیوان را با استفاده از چشم بند که نوعی چرم بود می بستند تا این گردش باعث ترس حیوان نشود . وسیله ذکر شده ، تیغه ی از جنس فلز و به شکل ورق دارد که بروی چوب الوار بصورت پیچشی با لبه ای برّنده نصب می شود .