برزنامه» دولابچه‌ای نیمه باز » شبهای ها ها
شماره : ششم
دایم از وصف رخ یار سخن باید گفت وز غم هجر و دل زار سخن باید گفت
(گلبیدی )
"" جیرجیرونه هاها ""
" قسمت اول "
هر ساله در ماه مبارک رمضان ، در شبهایی که هلال ماه هنوز کامل نشده ، ولی مهتاب چراغ خود را روشن نموده .
یعنی در شبهای دهم ، یازدهم و دوازدهم .
به پیروی از سنت های قدیم و اصیل که همانا کمک به هم نوع و کشیدن دست نوازش بر سر ایتام میباشد ( اشاره به جمع آوری ارزاق توسط امام حسین وامام حسن و تقسیم بین فقرا ).
نوجوانان با برنامه ریزی قبلی در گروه هایی چند نفره در ساعت اولیه شب و قبل از شروع روضه خوانی در مسجد ، به درب خانه ها می رفتند .
یک نفر از افراد این گروه بعنوان " پیشرو " ، با توجه به شخصیت و موقعیت اجتماعی هر خانه ، شروع به خواندن تصنیف و مدیحه سرای فراخور صاحبخانه را می نمود .
بقیه افراد با صدای بلند در پایان هر بند از شعر برای جلب نظر شروع به "" ها ها "" می کردند ، در پایان صاحبخانه با تشکر و دادن هدایا از از بچه ها پذیرایی می کرد .
این پذیرایی شامل : وجه نقد ، آجیل محلی ، مویز ، نقل و نبات وگاهی هم بی پاسخ ... به پایان میرفت .
البته هرکدام از بچه ها جهت جمع آوری هدایا کیسه مجزا داشتند . ولی بعضی مواقع صاحب خانه فقط کیسه پیشرو را پر می کرد .
در پایان بچه ها عموما قبل از شروع روضه خوانی ، درمحوطه روبروی مسجد هدایا را بصورت مساوی تقسیم میکردند.
البته لذت وجه نقد چیز دیگری بود و بعضی مواقع هم با نارضایتی در تقسیم و شاید " مُرافعه ی " کودکانه ...
قبل از شروع برنامه " جیرجیرونه " بچه ها برای خبر رسانی به دیگر دوستان اشعاری را با این مطلع می خواندند .
" هرکه در خونش حوضه آبه .
دوملک زاده در آنجا خوابه .
دو ملک زاده را بیدار کنید تا سحر خورند .
نان و فالوده با عسل خورند " .
"پاینده مانی و برقرار ای برز پر غرور "
" گنجینه "
شماره : هفتم
دَستُ درآرُو کیسه کن اَشرَفیا رُو خُردِه کن قسمت بچه هارو در ِ خونه کُن
« شبهای ها ها »
" قسمت دوم "
این پادشاهیه کودکانه ، در شبهای خاص وجودی ، چه وَهم انگیز و بیاد ماندنی بود .
بَه بَه ... بر این " همهمه ی" اعجاز انگیز و زیبا ، در کوچه های تاریک و بی فانوس ، اما مهتابی و گاهی همراه با ترس و دلهره .
چه زیبا و هم صدا نوایی تازه و نو می سرودند ...
* هرکه در خونش حوضه آبه .
*دوملک زاده در آنجا خوابه .
*دو ملک زاده را بیدار کنید تا سحر خورند .
*نان و فالوده با عسل خورند .
هر کدام " غوطه ور " در خیالی ، عده ی به فکر خانه های مُجَللّی بودن که صاحبان ِ بانفوذی داشتند ، تا در عصر خیال خود ، مَدح و سرایه ی را بیان نماید
با مطلعی بدین مضمون :
عباس آقا خان درآ درآ با لشگرت ... """"""""""" ها ها
صدو سی ساله شوی با پسر بزرگترت ... """"""""""" ها ها
جیرجیرونه ... """"""""""" ها ها
؟ ......
گروهی بر درب منازل ِ علما و فُـضلا رفته و با استعانت از کلام ا... مجید یکی از سوره های کوتاه قرآن را با آهنگی خوش در مصدری شعر گونه ، آیه به آیه بیان می نمودند .
والشمس و ضحا ها ... """"""""""" ها ها
والقمر اذا تلا ها ... """"""""""" ها ها
والنهار اذا جلا ها ... """"""""""" ها ها
جیرجیرونه ... """"""""""" ها ها
؟ ......
تعدادی در گرو زمان ، تو در توی کوچه های خیال ، با گذشتن از خانه های کاهگلی ، بر درب منازلی که فرزندان " ذکور" داشتند ، رفته و سروده مخصوص می گفتند .
کلام با " نام" فرزند ذکور شروع میشد :
عباس آقا خان شمایید ... """"""""""" ها ها
از خونه در نیایید ... """"""""""" ها ها
مردم شما رو می بینند ... """"""""""" ها ها
از حسرتت می میرند ... """"""""""" ها ها
جیرجیرونه ... """"""""""" ها ها
؟ ......
و اما .... در پایان این سفرنامه ، اگر صاحب خانه ی ، این نوا ها را با بد رفتاری و بی اعتنایی پاسخ می داد ...
دو بیتی زیر را ، تمام گروه با صدای بلند می گفتند و همگان "ها ها " کنان ، فرار را بر قرار ترجیح می دادند .
تُغار پُر از خمیره ... """"""""""" ها ها
صاحب خانه می میره ... """"""""""" ها ها
... و در پایان ، سرودهِ " ها ها "
جیرجیرونه ... """"""""""" ها ها
حلوا گِرونه ... """"""""""" ها ها
حلوای طَن طُنانی ... """"""""""" ها ها
تا نخوری ندانی ... """"""""""" ها ها
تنباکو را گـُل نَم کُن ... """"""""""" ها ها
آتش از سرش کَم کُن ... """"""""""" ها ها
تا ما بِکشیم دُود ی ... """"""""""" ها ها
آواره شویم زودی ... """"""""""" ها ها
دَستُ و درا رو کیسه کُن ... """"""""""" ها ها
اَشرَفیا رو خُردِه کن ... """"""""""" ها ها
قسمت بچه ها رو دَر ِ خونه کُن ... """"""""""" ها ها
زودی بیار تا برویم ... """"""""""" ها ها
در شب " جیر جیرونه " نوجوانان بر درب هر خانه ابتدا مطلع های اولیه را می سرودند و سپس شعر جیرجیرونه را با زیبایی هرچه می خواندند ، شاد و شنگول در پی هم دوان دوان با کیسه هایی پُر از اطعمه و آجیلی ، ترشاله ی ، الگاله ی، مویزی ، دینارجه ی قندی ، و شاید اَشرفی خُرد ، در رویایی جاودانه به انتظار فردا و فرداهای بهتر و پُر ثمر ...
" چرا دیشب ( هاها ) نَیومَدی دَر خُونَموُن ؟ " ( با حس )
"" همچو هیمند با شکوه مانی و بر قرار، ای " برز " بی مانند """